“Ankth dhe Stres”: situatat që i shkaktojnë dhe si t’i largojmë ato – Këshillat e “Be the Change”

Qendra e Këshillimit & Psikoterapisë “BE THE CHANGE”


Nga Kristina Qirici, Psikoterapiste CBT
Qendra e Këshillimit & Psikoterapisë “BE THE CHANGE”
www.psikoterapia.al

Shpesh herë njerëzit i referohen situatave të tilla si stresi dhe ndjenjave të tilla si ankthi duke i njësuar këto dy koncepte, pasi na shkaktojnë simptoma të ngjashme, kryesisht fizikisht, ose të paktën kështu i percepton mendja/sistemi jonë nervor. Dridhja e duarve, rrahjet e shpeshta të zemrës, djersitja, frymëmarrja e shpejtë dhe marramendja mund të thuhet se janë disa vetëm nga situatat që na vërteton se në atë moment jemi në ankth apo në stres.

A mund të shohim pra se si diferencohen këto dy terma dhe cilat rezultate sjellin në sistemin njerëzor?

STRESI
Stresin mund ta karakterizojmë si një eksperiencë, si një përvojë që prodhohet si rezultat i ndërveprimit të individit me mjedisin, duke rezultuar në tension psikologjik dhe fiziologjik. Tre dimensionet e stresit janë: gjendja e brendshme e organizmit (të sistemit nervor autonom, të sistemit Neuroendokrinolog, funksionet e sistemit imunitar dhe reaksionet emocionale), ngjarje të jashtme (problemet e përditshme që ndryshojnë me ngadalë, ngjarjet të parashikuara të ciklit të jetës, ngjarje të paplanifikuara dhe të padëshiruara që ndodhin papritur), dhe përvoja që rezulton nga ndërveprimi (te nxënit Kognitiv).

ANKTHI

Ankthi është një reaksion emocional kur personi është nën presion dhe karakterizohet nga një vlerësim subjektiv kërcënues ndaj frikës për një situatë të ardhshme. Pra, kjo situatë emocionale i referohet ndryshimeve psikofisiologjike, sjelljeje, emocionale dhe njohëse që janë prodhuar në përgjigje të një rreziku të vetëdijshëm ose të pavetëdijshëm.

Simptomat disforike të ankthit janë dyspnea, takikardia, djersitja, hapje e bebes së syrit, marrje mëndësh, tensioni i lartë i gjakut, tensioni i rritur i muskujve, frymëmarrje e shpejtë, çrregullime të tretjes, dridhje dhe dobësi në këmbë, të cilat lindin në përgjigje të një kërcënimi që zakonisht nuk është i dukshëm. Por ndonjëherë mund të bëhet konkret (si për shembull ankthi gjatë prezantimit të një projekti në universitet), intensiteti i tij është shumë herë më i vogël se sa reagimi i tepruar psikologjik që i shkaktohet individit.

Te shumica e njerëzve ankthi shfaqet si një reagim më i theksuar ndaj ngjarjeve jo edhe aq stresuese.

Shumë herë ankthi është i lidhur me frikën, pasi përmban ndjenjën e rrezikut dhe të menduarit se diçka e keqe do të na ndodhë, edhe pse vlerësimi i rrezikut nuk është real. Kjo ndodh, pasi reagimi emocional i individit është shumë herë më i fuqishëm se ai që do të justifikonte vlerësimi real i një situate. Tipari kryesor është që individi arrin të kuptojë se, reagimi i tij ose i saj është i tepruar ose jo real.

Ndërkohë, provat tregojnë se, ankthi përbën një mjet të natyrshëm që rregullon marrëdhëniet e individit me mjedisin, duke përfituar maksimumin e mundshëm për veten. Kështu pra që mund ta quajmë atë thjesht një produkt rregullues.

Kur personi ka një marrëdhënie të mirë me mjedisin e saj/tij, ankthi mobilizon veprimtarinë e tij, pasi lind ndjenjën e mbijetesës dhe kështu që bëhet efektiv dhe funksional. Kështu pra që, stresi, meraku, frika dhe ankthi janë reagime të arsyeshme që na ndihmojnë për t’i mbijetuar një rreziku të ardhshëm. Është një reagim i shëndetshëm vetëm nëse nuk është i tepruar dhe individi nuk e përjeton atë pa arsye.

 

Dhuka: Shqipëria po ecën para në çeljen e negociatave për 27 kapituj së bashku

Komisioni për Çështjet Europiane shqyrtoi sot projektpozicionin negociues për Grupimin e tretë të kapitujve: “Konkurrueshmeria dhe rritja gjithëpërfshirëse”, për negociatat…

Global 360

Arabia Saudite në qendër të politikës së jashtme globale duke pritur bisedimet SHBA-Rusi

Arabia Saudite ka konsoliduar pozicionin e saj në rritje në arenën e çështjeve globale, duke u shfaqur si një pikë…

Diplovista

Mynih – Rama: Zgjedhja e Trump, shans që Europa të zgjohet

Kryeministri Edi Rama i cili ndodhet në Mynih, Gjermani, në kuadër të pjesëmarrjes në Konferencën e 61 të Sigurisë, mori…

Gjeopolitika

SPECIALE/ Mbahet në Pekin Simpoziumi i 10-të i Nivelit të Lartë Kinë-Vendet e Europës Qendrore dhe Lindore

“Kina dhe vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore në një botë në ndryshim: zhvillim i përbashkët, e ardhme e përbashkët”.

OPED

Rikthim në tempullin e poezisë

Tre vite më parë, me 18 shkurt 2022 u nda nga jeta poeti Bardhyl Londo!

Profil

Një Lider i ri në Diplomaci dhe Fuqizimin e Rinisë

Ambasador Rinor i NATO-s për Shqipërinë, Ambasador Global për Paqen për Kombet e Bashkuara dhe Këshilltar Rinor për OSBE-në

Masmedia

Dhuka: Shqipëria po ecën para në çeljen e negociatave për 27 kapituj së bashku

Komisioni për Çështjet Europiane shqyrtoi sot projektpozicionin negociues për Grupimin e tretë të kapitujve: “Konkurrueshmeria dhe rritja gjithëpërfshirëse”, për negociatat…