Nga Karl Bauer, organizator i Ekspozitës

Ekspozitë e madhe arti në Tiranë!

Nga data 3-12 mars 2023, në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë u zhvillua një ekspozitë dypalëshe e artit bashkëkohor, “Fenomenologjia e imazhit arketip bashkëkohor”, e cila u prezantua nga pesë artistë nga Shqipëria dhe Austria dhe organizuar nga Karl Bauer.

Artistët pjesëmarrës ishin:

Shqipëri: Admir Pervathi, Adriana Marku-Sedaj, Dastid Miluka, Helidon Haliti dhe Naim Spahiu

Austri: Christian Strassegger, Elisabeth Gschiel, Gilbert Kleissner, Michaela Knittelfelder-Lang dhe Peter Wagner.

Republika e Shqipërisë ekziston prej 110 vitesh dhe ish-Monarkia Austro-Hungareze ishte një nga promotorët më të mëdhenj të pavarësisë së saj, që ishte motivimi i kësaj ekspozite. Sot ka një skenë kulturore shumë të zhvilluar në të gjithë Ballkanin Perëndimor, e cila është ende pak e njohur për ne.

Bauer, i cili organizoi ekspozitën e katërt të artit shqiptar, e sheh atë si një proces 15-vjeçar; “Gjithmonë kam nevojë për një goditje për të organizuar një ekspozitë dhe këtë vit u përshtat përsëri sepse ka disa raste për të dhe pandemia ka mbaruar. Qëllimi im është të përdor artin për të lidhur dy shoqëri, për të ndërtuar ura dhe për të hapur terrene të reja!” Për këtë qëllim, shqyrtohen konteksti kulturor dhe kushtet që janë të rëndësishme për publikun. Qëllimi është gjithashtu promovimi i dialogut për bashkëpunim të mëtejshëm dhe përfshirja e palëve të interesuara. Veçanërisht aktual është fillimi i negociatave të anëtarësimit në BE me Shqipërinë, i cili vë një fokus të ri në këtë rajon dhe po promovohet nga shteti i Styrias si pjesë e strategjisë së Ballkanit Perëndimor.

“Pas ekspozitës time të parë me artistër kosovarë në vitin 2008 në KHM të Vjenës, hapin tjetër e bëra në vitin 2015 me një projekt artistësh në Gleisdorf. Së fundmi, ishte Viti i Kulturës Austro-Shqiptare 2018 dhe Presidenca e Austrisë në BE, të cilën e festuam me një ekspozitë të 10 artistëve shqiptarë në Graz Landhaus dhe të cilën e arti Kryeministri Prof. Edi Rama mori pjesë me “faqet e tij kalendarike” tipike!”, thotë Bauer.

Ekspozita u kurua nga Dr. Oltsen Gripshi, i cili përzgjodhi pesë vepra dhe i vendosi mirë në sallën e madhe të muzeut. Përveç kësaj, u botuan një katalog i dizajnuar në mënyrë profesionale dhe një numër i madh raportesh shtypi. Një simpozium historik për historinë e të dy vendeve u organizua paraprakisht nga muzeu nën drejtimin e drejtorit Dorian Koçi.

Organizatori Karl Bauer falenderoi të gjithë të përfshirët, sponsorët (Ministria Shqiptare e Kulturës, Ambasada Austriake në Tiranë, Raiffeisen Invest Albania, Austria Prämix, Muzeu Historik Kombëtar, Bridge GmbH dhe Shteti i Styria) dhe audiencën e madhe për realizimin e ekspozitës!

Një program i pasur shoqërues në Shqipëri dhe Kosovë përmbylli udhëtimin interesant ballkanik për artistët austriakë.

Shqipëria është një Republikë 110 vjeçare dhe ish-Perandoria Austro-Hungareze ishte një nga promotorët më të rëndësishëm të një Shqipërie të pavarur në vitin 1913, të cilin do ta marrim si motivim (sfond historik).

Deri më sot në rajonin e Ballkanit është zhvilluar një skenë e famshme arti, e cila është ende më pak e njohur në vendet e BE-së. Pas ekspozitës sime të parë “KosovArt” 2008 në KHM të Vjenës, ishte hapi i radhës 2015 me një “artists in residence”-projekt 2015 në Gleisdorf, (“përgjegjësia kulturore e korporatës”). Të paktën në vitin 2018, “Viti i Kulturës Austriako-Shqiptare” e vura në pah me një ekspozitë në Graz gjatë presidencës së BE-së të Austrisë dhe tetë artistë, përfshirë kryeministrin e Shqipërisë, Prof. Edi Rama (rrëfime kolaterale)!

Dhe tani, me ekspozitën time të ardhshme në Tiranë dhe Graz 2023, do të ndjek këtë proces:

1. Pozicionet e artistëve do të tregojnë mënyrat dhe pikëpamjet e tyre, të dy shtetet e bëra në 110 vitet e fundit duke u përpjekur të ndërtojnë ura të reja (rezultati).

2. Ne do të pasqyrojmë kushtet në të dyja shoqëritë në kontekstin kulturor. Kjo përfshin gjithashtu një rëndësi publike, f.e. në ekonomi, mjedis, fe, gjini (produkt).

3. Ekspozita duhet të shtyjë dialogun dhe bashkëpunimet e mëtejshme me palët e interesuara dhe kompanitë, veçanërisht pasi publiku po fokuson Shqipërinë në rrugën drejt BE-së (impakt).

4. Ekspozita do të jetë gjithashtu pjesë e strategjisë së Ballkanit Perëndimor të Styria dhe Austrisë dhe do ta sjellim ekspozitën nga Tirana në Graz (perspektiva).

5. Të gjithë ne jemi duke punuar në mënyrë transparente dhe nuk jemi të përfshirë në konflikte politike, etnike apo fetare apo në ekstremizëm (kufizim).

Arti është një gjuhë ndërkombëtare, e cila mund të ndërtojë ura midis kulturave dhe shoqërive, për të cilat unë jam i vetmi anëtar i nderuar jo autokton i Shoqërisë Shqiptare të Styrës.

Ajo që mund të them është se kaluam një javë të mrekullueshme në Tiranë në hapjen e ekspozitës sonë dypalëshe me artistët. Arti është hapi i parë për të njohur një vend të huaj dhe siç them unë: Shikoni në Evropë jo vetëm 1000 km në veri deri në Bruksel, por edhe në jug, ku është edhe Evropa! Varet nga vendi, nga i hedh një sy botës tënde, por kjo është edhe baza e veprës së artit. Pra, ne fillojmë dhe ndjekim një proces për një të ardhme dhe mirëkuptim më të mirë.

Pas tri luftërave që patëm në vitet 1990 në rajonin e Ballkanit, është mendimi im personal se projektet ndërkulturore, ndërfetare dhe ndëretike do t’i kishin bërë luftërat të pamundshme! Fuqia e artit nuk mund të ndalojë vrasjen e njerëzve, por mund të jetë shumë e fortë dhe të tregojë ndryshimin e mendjes dhe kontakteve shoqërore të njerëzve mbi kufijtë mendorë dhe gjeografikë për të penguar një luftë!

Pra, ekspozitat e artit janë projekte paqeje, por edhe artistët duhet të jetojnë dhe punojnë të lirë për të prodhuar vepra arti cerative!