Fjala e ambasadorit të Shqipërisë në OKB, Ferit Hoxha në Debatin e hapur të Këshillit të Sigurimit të OKB-së për ndryshimet klimatike, paqen dhe sigurinë

Faleminderit zoti President,

Falënderojmë Emiratet e Bashkuara Arabe që e quajtën këtë takim si një përpjekje të vërtetë për ta mbajtur këtë çështje në axhendën e Këshillit dhe për të eksploruar mënyra konkrete për të kontribuar në promovimin e qëndrueshmërisë përballë cenueshmërive të shumta, nevojave në rritje humanitare dhe kërcënimeve të sigurisë të shkaktuara nga ndryshimet klimatike.

Falenderoj USG Lacroix, Presidentin Santos dhe znj. Kadry për vërejtjet e tyre.

Javën e kaluar, tymi i rëndë dhe i rrezikshëm i zjarreve në pyjet kanadeze ishte në të gjithë qytetin dhe Bregun Lindor. Ishte një alarm për një lidhje midis ndryshimit të klimës dhe rritjes së numrit dhe ashpërsisë së zjarreve në mbarë botën, një nga pasojat e prishjes së klimës.

Miliona njerëz tashmë po vuajnë pasojat shkatërruese të ndryshimeve klimatike, me përmbytje, thatësira, vapë mbytëse. Vitin e kaluar, i cili u rendit ndër më të nxehtit në histori, OBSH vlerësoi se Evropa – një nga pjesët më të zhvilluara të botës – pati 15,000 vdekje nga nxehtësia – krahasuar me 6,701 vdekje globalisht nga sulmet terroriste. Miliona njerëz humbasin jetën në mbarë botën.

Ndryshimet klimatike tashmë po shkaktojnë zi buke, zhvendosje, trazira dhe paqëndrueshmëri. Mund të përkeqësojë ankesat dhe të rrisë rrezikun e pasigurisë dhe konfliktit të dhunshëm, kur ndikimet e tij ndërveprojnë me streset sociale, politike dhe ekonomike deri në dobësi të komplikuara.

Ne jemi përdorur këtu për të diskutuar rreth kërcënimeve të ndryshme, në vende të ndryshme dhe pjesë të ndryshme të botës. Megjithatë, ndryshimi i klimës është kërcënimi më ekzistencial për ekzistencën tonë të vazhdueshme në këtë planet. Ajo tashmë po godet fort disa rajone, por nuk ndalet në asnjë kufi dhe nuk do të kursejë asnjë cep të botës.

Zoti President,

Pavarësisht se kambanat e kërcënimit tingëllojnë pandërprerë, nuk ka ende një marrëveshje për nevojën që ky Këshill të trajtojë ndryshimet klimatike dhe ndikimin e tij në sigurinë tonë.

Ky nuk është një problem thjesht mjedisor; kjo nuk është një çështje e thjeshtë zhvillimi; shkenca na thotë se ky nuk është një rrezik i përsëritur dhe ne, njerëzit dhe sjellja jonë, jemi fajtorë.

Është një ndërprerje e thellë e rrezikshme me implikime serioze të sigurisë dhe gjeneron pasoja që arrijnë në thelbin e agjendës së sigurisë.

Rritja e nivelit të detit, shkretëtirëzimi dhe ngjarjet ekstreme të motit mund të zhvendosin një numër të madh njerëzish nga shtëpitë e tyre. Kjo mund të çojë në rritjen e migrimit, si brenda vendeve ashtu edhe përtej kufijve, duke tensionuar sistemet sociale dhe politike.

Të mos harrojmë: vetëm një rritje prej më pak se dy këmbësh në nivelin e detit do të rrezikonte vetë mbijetesën e popullsisë në shumë ishuj të Paqësorit.

Ndryshimet klimatike mund të kontribuojnë në paqëndrueshmërinë politike dhe konfliktin. Në rajonet që tashmë po luftojnë me varfërinë, qeverisjen e dobët dhe tensionet etnike, ndikimet e lidhura me klimën mund të përforcojnë ankesat ekzistuese. Ndërprerja e mjeteve të jetesës, mungesa e ujit dhe pasiguria ushqimore mund të nxisin trazira sociale dhe të rrisin rrezikun e dhunës dhe terrorizmit. Vetë natyra e botës së ndërlidhur do të thotë që ngjarjet në një rajon kanë potencialin të ndikojnë në të tjerët.

Këshilli i Sigurimit nuk mund të qëndrojë indiferent ndaj implikimeve të sigurisë së klimës. Dështimi për të njohur efektin thellësisht përçarës të klimës në peizazhin e sigurisë nuk do të jetë zgjidhja dhe injorimi i këtij kërcënimi ekzistencial nuk duhet të jetë rruga përpara. Për ne, nuk ka dyshim se është një çështje e lezetshme e sigurisë kolektive në një botë të brishtë dhe gjithnjë e më të ndërvarur.

Përfshirë, siç dëgjuam, për operacionet e paqes të OKB-së, të cilat mbeten të papërgatitura dhe të papajisura përballë sfidave në rritje.

Do të doja të nënvizoja gjithashtu ndikimin joproporcional të ndryshimeve klimatike, veçanërisht ndaj grave dhe vajzave, në zonat e konfliktit dhe më gjerë.

Veprimet klimatike dhe mjedisore dhe reduktimi i rrezikut nga fatkeqësitë duhet të jenë të përgjegjshme ndaj gjinisë, të vlerësojnë dhe promovojnë gratë dhe vajzat si dhe të rinjtë si agjentë të ndryshimit dhe të adresojnë drejtpërdrejt rreziqet specifike me të cilat përballen.

Në këtë frymë, Shqipëria iu bashkua një Deklarate të paraqitur këtë mëngjes, mbi Premtimet e Përbashkëta për Klimën, Paqen dhe Sigurinë nga Emiratet e Bashkuara Arabe, Zvicra, Gaboni, Malta dhe Mozambiku.

Zoti President,

Objektivat janë vendosur dhe udhërrëfyesi është i qartë: bota duhet të mbetet e bashkuar në përpjekjet për të reduktuar emetimet e karbonit; ne duhet të arrijmë neutralitetin e karbonit deri në vitin 2050; duhet t’i përmbahemi mbajtjes së kufirit të rritjes së temperaturës prej 1,5 gradë; ne duhet të sigurojmë financimin e duhur. Kjo është rruga, kjo është linja jonë e shpëtimit.

Urgjenca e krizës klimatike kërkon që ne të bashkohemi në një kauzë të përbashkët, duke kapërcyer ndarjet politike dhe dallimet partiake.

Rreziqet që vijnë nga ndryshimet klimatike për paqen dhe sigurinë, prosperitetin dhe mirëqenien janë të shumëfishta, dhe madhësia dhe menjëhershmëria e sfidave kërkojnë veprim tani.

Siç tha më herët Sekretari Kerry, në terma të qartë, ka të bëjë me mbajtjen e premtimeve me secilin që bën pjesën e vet.

Ne mund të zgjedhim të vazhdojmë të debatojmë mes nesh, duke e shqelmuar kanaçen poshtë rrugës, por çmimi që do të paguajmë do të jetë vetëm më i lartë, veçanërisht për fëmijët tanë dhe brezat që do të vijnë.

Faleminderit!