Fjala e ambasadorit shqiptar në OKB, Ferit Hoxha, në debatin e hapur të Këshillit të Sigurimit të OKB, për dhunën seksuale të lidhur me konfliktin: promovimi i zbatimit të rezolutave të Këshillit të Sigurimit për dhunën seksuale të lidhur me konfliktin

Zoti President,

Dëshiroj të falënderoj Presidencën e Mbretërisë së Bashkuar për organizimin e këtij Debati të Hapur për një çështje kaq kritike.

Falënderoj PSSP-në Patten për prezantimin e saj dhe i japim nderim përpjekjeve të saj të vazhdueshme për të avancuar agjendën e CRSV-së, pavarësisht vështirësive dhe sfidave. Mandati dhe puna juaj, PSSP, nuk janë vetëm të rëndësishme; ato janë të domosdoshme dhe duhet të mbështeten dhe forcohen pasi misioni juaj mishëron shpresat e të mbijetuarve të panumërt për drejtësi.

Ne u jemi mirënjohës përmbledhësve të shoqërisë civile që sollën perspektivën e tyre në Këshill dhe na ndihmuan të kuptojmë më mirë realitetet e dhimbshme në terren.

Më lejoni të njoh rolin veçanërisht aktiv të luajtur nga Mbretëria e Bashkuar dhe ju personalisht, Lord Ahmad, për vëmendjen e veçantë dhe të vazhdueshme mbi këtë çështje, duke përfshirë iniciativat dhe projektet e gjera, duke përfshirë atë që paraqitët këtu.

Zoti President,

Kur fillojnë konfliktet, fillojnë edhe shkeljet dhe krimet, duke përfshirë terrorin dhe shkatërrimin e dhunës seksuale.

Siç dëgjuam, bota vazhdon të përjetojë tronditjet e trupave të grave dhe vajzave duke u kthyer në sheshe beteje.

Ashtu si bombat dhe raketat që hedhin në erë zona të banuara, shkolla dhe kopshte, dhuna seksuale në konflikte e përdorur si armë lufte sulmon trupat e njeriut, dëmton mendjet, minon strukturën e njerëzimit dhe u shkakton vuajtje të pamatshme viktimave të tij.

Është e padurueshme dhe një njollë në përpjekjet dhe angazhimet tona kolektive për të respektuar të drejtat e njeriut dhe për të mbështetur bazat morale të vlerave që ne çmojmë.

Gjatë viteve, Këshilli ka miratuar disa rezoluta që dënojnë dhunën seksuale në konflikt dhe theksojnë nevojën për llogaridhënie. Megjithatë, pavarësisht një kuadri të fortë normativ, dhuna seksuale e lidhur me konfliktin ndaj grave dhe vajzave vazhdon të vazhdojë në shumë pjesë të botës, e përdorur si armë për të ndëshkuar civilët, për të poshtëruar kundërshtarët dhe për të terrorizuar komunitetet.

Kjo është ajo që ka ndodhur ose po ndodh në shumë pjesë të botës të shkatërruara nga lufta, nga Afganistani në Siri; nga Haiti në Sudan dhe Sudanin e Jugut, nga Mianmari në Mali, në DRC, CAR dhe Libi.

Në Ukrainë, raportet e grave, vajzave dhe fëmijëve të përdhunuar nga forcat ruse janë një dëshmi e dhimbshme dhe e tmerrshme e mizorive të përhapura dhe shkeljeve të rënda të të drejtave të njeriut të kryera në një luftë të padrejtë, të paligjshme dhe absurde. E vërteta mund të jetë e vështirë të gëlltitet, por faktet janë gjithmonë kokëfortë.

Today the #SecurityCouncil discussed conflict-related sexual violence. #AlbaniaUNSC??welcomes the inclusion of #Kosova in the SG report.

We must do everything we can to bring perpetrators to justice and support survivors on their path to recovery.

? https://t.co/5s1oqk6ZPG pic.twitter.com/nLUEoRZqa1

— Albania in UN (@AlMissionUN) July 14, 2023

Zoti President,

Rastet e përmendura dhe shumë të tjera janë një dëshmi e dhimbshme e hendekut të madh midis kornizës normative të zhvilluar ndër vite dhe zbatimit aktual në terren.

Nadine dhe Naw, keni të drejtë.

Ka ligje, por ne duhet t’i zbatojmë ato. Ka mjete, por ne duhet t’i përdorim siç duhet.

Një çështje themelore është vështirësia për të mbajtur të gjithë autorët përgjegjës. Pavarësisht dënimeve të qarta dhe thirrjeve për ndjekje penale, shumë individë përgjegjës për CRSV arrijnë t’i shmangen drejtësisë. Nivelet e larta të mosndëshkimit përjetësojnë kulturën e dhunës dhe minojnë përpjekjet për të çrrënjosur CRSV në mënyrë gjithëpërfshirëse.

Një hendek tjetër thelbësor qëndron në aksesin ende të pamjaftueshëm në shërbimet mbështetëse për të mbijetuarit. Ndërsa rezolutat theksojnë nevojën për kujdes shëndetësor, mbështetje psikosociale dhe ndihmë juridike, realiteti në terren shpesh bie i dobët. Shumë të mbijetuarve u mungon aksesi në këto shërbime thelbësore, duke përfshirë shërbimet seksuale dhe riprodhuese, duke penguar kështu rimëkëmbjen dhe riintegrimin e tyre në shoqëri.

Për më tepër, dhe më keq, stigmatizimi social dhe barrierat kulturore pengojnë shumë të mbijetuar që të kërkojnë ndihmë, duke përkeqësuar sfidat me të cilat përballen.

Ne duhet të bëjmë më shumë dhe më mirë dhe të ndërmarrim hapa vendimtarë në këtë drejtim.

Si gjithmonë, puna fillon në shtëpi. Shtetet anëtare duhet të forcojnë kuadrin e tyre ligjor kombëtar për të kriminalizuar efektivisht CRSV dhe për të siguruar që autorët të sillen para drejtësisë.

Në nivel ndërkombëtar, mund të na duhet të shkojmë përtej rezolucioneve. Duhet të arrijmë në një konsensus dhe ta konsiderojmë dhunën seksuale në konflikt në të njëjtin nivel me armët e ndaluara, si ato biologjike dhe kimike.

Duke pasur parasysh përhapjen e këtyre mizorive në pothuajse çdo kontekst konflikti dhe lufte, eksplorimi i opsioneve të tjera për veprim shumëpalësh dhe global, duke përfshirë mundësinë e një konvente, ia vlen koha dhe përpjekjet. Sipas mendimit tonë, do të ishte një investim i vlefshëm në atë që na mungon dukshëm, parandalimin.

Misionet paqeruajtëse duhet të kenë prioritet parandalimin dhe reagimin ndaj CRSV. Gjithashtu, rritja e fondeve për mbështetjen e të mbijetuarve, duhet të drejtohet drejt programeve që ofrojnë ndihmë gjithëpërfshirëse, duke përfshirë kujdesin shëndetësor fizik dhe mendor, ndihmën ligjore dhe fuqizimin ekonomik.

Në veçanti, duhen bërë përpjekje më të mira për të siguruar gjithëpërfshirje dhe akses për ata që janë gjithmonë objektivi kryesor në konflikte: grupet e margjinalizuara dhe vulnerabël, gratë me aftësi të kufizuara dhe anëtarët e komunitetit LGBTQ+.

Zoti President,

Dëshiroj të falënderoj SG dhe PSSP Patten për përfshirjen e Kosovës në raportin vjetor.

Pavarësisht se kur dhe ku kanë ndodhur, krimet seksuale nuk duhet të lihen kurrë pa mbikëqyrje. Trauma e rëndë fizike dhe psikologjike e përjetuar nga viktimat nuk duhet të injorohet, të justifikohet, të nënvlerësohet apo të harrohet.

Ne besojmë fuqimisht se raporti do të përbëjë një instrument të fuqishëm për të monitoruar dhe dokumentuar, në baza vjetore, progresin që kanë bërë autoritetet dhe institucionet e Kosovës në dokumentimin e këtyre krimeve dhe në adresimin e trashëgimisë së tyre duke integruar një qasje të përqendruar te të mbijetuarit në zemër të të gjitha programet dhe ndërhyrjet e tyre.

Si përfundim, zoti President, adresimi i CRSV-së kërkon veprim kolektiv, vullnet të fortë politik dhe angazhim të qëndrueshëm në të gjitha nivelet.

Gratë dhe vajzat kudo nuk janë plaçkë lufte; ata kanë të drejta të qenësishme për të qenë të sigurt, për të jetuar në paqe dhe me dinjitet, për të gëzuar lirinë dhe barazinë.

Prandaj, ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për t’i sjellë autorët para drejtësisë, për të mbështetur të mbijetuarit në rrugën e tyre drejt rimëkëmbjes dhe përfundimisht për të avancuar drejt krijimit të një bote pa tmerret e dhunës seksuale dhe shfrytëzimit.

Faleminderit!