Një fillim i mbarë i mendimit shqiptar evropian
Libri “Europa e së nesërmes”, i studiuesit Ardit Gjinali, dëshmi se shkolla e mendimit shqiptar evropian po natyralizohet në Shqipëri
Nga Enver Hoxhaj
Rritja dhe kultivimi i i mendimit evropian nuk është një rrugëtim i lehtë në Balkanin Perëndimor. Veçmas kjo praktikë e të menduarit bëhet e vështirë edhe sot e këtë ditë në Shqipëri, kur kihet parasysh epoka e sundimit pesëshekullor osman dhe periudha prej pesë dekadave e regjimit të kuq atje.
Tranzicioni i Shqipërisë vazhdon të ecë duke bartur pluhurin e të gjitha mbetjeve prej sundimeve të kaluara dhe efektet e saj vazhdojnë të ndihen që nga institucionet shtetërore e partiake e deri te ato arsimore, kulturore e shëndetësore, nga familja e deri te shoqëria, nga sundimi i ligjit e deri te infrastruktura e gjithmbarshme e vendit.
Duke e lexuar librin “Filozofia e gjeopolitikës” të studiuesit të ri, Ardit Gjinali, nuk mund të mos mbetesh i ngazëllyer se shkolla e mendimit shqiptar europian po natyralizohet edhe në vendin ku e kaluara vazhdon të mbetet ende e sotme.
Të shkruash sot në Shqipëri për Bashkimin Europian, për proceset e tij dhe për rajonet e mbetura ende jashtë dhe në kërkim të këtij integrimi, siç është Ballkani Perëndimor, do të thotë dhe mbi të gjitha të shkruash për të ardhmen e mendimit shqiptar evropian, për perspektivën dhe normalitetin e teorive të mendimit të cilat duhet të natyralizohen nga të drejtat e njeriut e deri te proceset integruese europiane e euroatlantike të vendit.
Shkrimet “ekskursione” të mendimit europian të Ardit Gjinalit, ashtu siç i konceptoj unë, sado që në shikim të parë duken të lira për nga lidhshmëria e mendimit, ato kanë një kohezion të fuqishëm që rrjedhin nga qendra e Bashkimit Europian, siç është Brukseli, Berlini apo Parisi dhe shpërndahen natyrshëm nëpër ish-hapësirat evropiane, ku deri dje kanë sunduar diktaturat e kuqe, siç është Polonia, Çekia, Sllovakia, Ukraina e deri te Gjeorgjia.
Kjo shëtitje e mendimit europian si filozofi e shkollës perëndimore përmbledh me sukses proceset dhe problematikat përgjatë rrugëve të integrimit, duke u ndalur në hapësira të caktuara, edhe me tone të një gjykimi të ngarkuar emocional.
Nga “Proceset e Berlinit” e deri te Indo-Paqësori, libri sjell një qasje plot vizion dhe njohuri, nga një vëzhgues që kërkon të konfigurojë përmes rreshtave gjeopolitikën e sotme.
Shqipëria kishte dhe ka nevojë të ngutshme për procese integruese rajonale e europiane. Dhe në këtë rast deri sa jam duke shkruar për shkollën shqiptare evropiane të mendimit më bie ndërmend detyra e vështirë e SPAK- ut në Shqipëri, e cila po mundohet të promovojë për herë të parë në krejt historinë e Shqipërisë një drejtësi të paanshme e të pavarur.
I ndodhur ndërmjet këtyre dy botëve, një shtet dhe një shoqëri që nuk ka patur kurrë më parë një drejtësi të pavarur, duke u rrëqethur, s’mund të mos i gëzohem përpjekjeve serioze të Arditit për të nesërmen e Evropës.
Sepse rruga e Shqipërisë drejt Bashkimit Evropian, nuk është rrugë që kalon nga Greqia apo Italia për në Bruksel e as nga aeroporti i Tiranës drejt Brukselit.
Bashkimi Evropian fillon dhe mbaron duke kaluar vetëm nëpër Shqipëri.
Pjesa tjetër e kësaj bashkësie shtetesh nuk është gjë tjetër, pos një mundësi më shumë për zhvillim, rekreacion, tregti, shkollim, turizëm, dashuri e çka jo tjetër.