Nga The Economist

Optimistët shpresonin prej kohësh që mirëpritja e Kinës në ekonominë globale do ta bënte atë një “palë të interesuar të përgjegjshme” dhe do të sillte reformën politike.

Tani Joe Biden po e shndërron Trumpianizmin në një doktrinë që e vë Amerikën kundër Kinës, një luftë midis sistemeve rivale politike të cilat, siç thotë ai, mund të kenë vetëm një fitues. Midis tyre, Trump dhe Biden kanë krijuar ndryshimin më dramatik në politikën e jashtme Amerikane në pesë dekadat që kur Richard Nixon shkoi në Kinë. Biden dhe ekipi i tij mbështesin doktrinën e tyre në besimin se Kina është “më pak e interesuar për bashkëjetesën dhe më shumë e interesuar për dominim”.

Detyra e politikës amerikane është të zbusë ambiciet kineze. Amerika do të punojë me Kinën në fusha me interes të përbashkët, si ndryshimi i klimës, por kundërshton ambiciet e saj diku tjetër. Kjo do të thotë të ndërtojmë forcën në vend dhe të punojmë jashtë me aleatë që mund të plotësojnë pjesën e saj ekonomike, teknologjike, diplomatike, ushtarake dhe morale.

Ka shumë kuptim për doktrinën e re të Biden. E udhëhequr nga Presidenti Xi Jinping, Kina ka garnizonuar Detin e Kinës Jugore, ka vendosur rregullin e partisë në Hong Kong, ka kërcënuar Tajvanin, duke u përplasur me Indinë dhe është përpjekur të përmbys vlerat Perëndimore në organet ndërkombëtare.

Shumë vende janë alarmuar nga diplomacia e Kinës “luftëtar ujku”. Por detajet e doktrinës së Biden përmbajnë shumë për t’u shqetësuar – jo më pak se nuk ka gjasa të funksionojë.

Një problem është se si Biden e përkufizon kërcënimin. Sa më shumë Biden përdor retorikë të ashpër për të galvanizuar amerikanët, aq më e vështirë ai e bën detyrën e tij për të galvanizuar aleatët dhe fuqitë e mëdha në zhvillim si India dhe Indonezia. Duke inkuadruar marrëdhëniet si një garë me shumë zero, ai po u paraqet atyre një luftë manike midis demokracisë dhe autokracisë, sesa kërkimin e bashkëjetesës.

Mjerisht, në këtë ai po mbivlerëson ndikimin e Amerikës dhe nënvlerëson sesa aleatët e mundshëm duhet të humbin duke i kthyer shpinën Kinës. Me shumë masa ekonomike Kina do të bëhet një forcë dominuese, çfarëdo që të bëjë Amerika. Do të ketë ekonominë më të madhe në botë dhe tashmë është partneri më i madh i mallrave tregtarë të pothuajse dy herë më shumë vendeve sesa Amerika. Gjermania, centrali elektrik i eksportit të Evropës, synon të mbajë lidhjet tregtare me Kinën edhe kur lidhjet politike shtrëngohen.

Në Azinë Jug-Lindore shumë vende i drejtohen Amerikës për sigurinë e tyre dhe Kinës për prosperitetin e tyre. Nëse detyrohen të zgjedhin midis superfuqive, disa mund të zgjedhin Kinën.

Në vend që të imponojë një vendim mbi vendet e tjera sot, Biden duhet t’i fitojë ato. Dhe shansi i tij më i mirë për këtë është që Amerika të demonstrojë se ajo mund të lulëzojë në vend dhe të jetë udhëheqëse e një ekonomie të suksesshme dhe të hapur botërore.

Edhe këtu, detajet e skemës së Biden janë shqetësuese. Doktrina e saj është plot me politikë industriale, ndërhyrje qeveritare, planifikim dhe kontrolle.

Thelbësore për sulmin e tij ndaj Kinës është abuzimi i saj me të drejtat e njeriut, veçanërisht të Ujgurëve, subjekt i internimit dhe punës së detyruar në Xinjiang. Thelbësore për politikën e tij mbi ndryshimin e klimës është kalimi në burimet e ripërtëritshme. Megjithatë, të dy janë të ngatërruar, të paktën në një periudhë afatshkurtër, sepse Xinjiang është origjina e 45% të silicit të përdorur në gjenerimin e energjisë diellore.

Një problem më themelor është proteksionizmi i butë i doktrinës Kinë.  Ajo favorizon aktualët në detyrë mbi konkurrentët dhe ka të ngjarë të dëmtojë ekonominë sesa ta mbingarkojë atë.

Një problem i tretë është se doktrina e Biden do t’i bëjë aleatët e Amerikës edhe më të kujdesshëm. Nëse qëllimi i ndërprerjes së lidhjeve me Kinën është krijimi i vendeve të mira të unionit në Amerikë, aleatët do të pyesin veten se çfarë mund të ketë për ta.

Plani i Biden është një mundësi e humbur. Nëse Amerika dëshiron ta ndalojë Kinën nga rindërtimi i rendit global në imazhin e saj, ajo duhet të mbrojë llojin e globalizimit që i shërbeu gjithmonë mirë. Nëse Amerika do të donte vërtet t’i kundërvihej Kinës në Azi, ajo do të bashkohej me marrëveshjen e tregtisë pan-aziatike nga e cila u largua në 2016.

Kjo është shumë e vështirë tani, por ajo mund të kërkojë marrëveshje të reja për mjedisin dhe tregtinë dixhitale. Ajo gjithashtu duhet të vendosë para dhe ndikim pas ideve të reja që përforcojnë rendin perëndimor, të tilla si një program vaksinash për pandemitë e ardhshme, sisteme dixhitale të pagesave, siguri kibernetike dhe një skemë infrastrukture për të konkurruar me “Rrugën e Re të Mëndafshtë”.

Në vend që të kopjojë tekno-nacionalizmin e Kinës, një Amerikë më e sigurt duhet të afirmojë atë që e bëri Perëndimin të fortë.

(Përgatiti: Mendrit Shehu – Business Mag)