Nga Albert Vataj

“Salvator Mundi” i Leonardo da Vinçit, misteri dhe mistika e pikturës më të shtrenjtë në botë

Salvator Mundi u shit për një shifër rekord, plot 450 milion dollarë në një ankand më 2017, tek një ofertues anonim, edhe pse sot ajo gjendet në Louvre, Abu Dhabi.

Por prejardhja e pikturës si vepër e Leonardos, e mjeshtrit të Rilindjes së Artë është vënë në pikëpyetje, duke ngritur jo vetëm stuhi dyshimi, por edhe duke e katapultuar këtë vepër pak të njohur në qiellin e famës.

Kujtojmë këtu se edhe Mona Liza, pati pothuajse të njëjtin fat, vjedhja e saj nga Luvri, e beri atë të njohur botërisht, duke e ngjitur aq lart prejnga nuk do të zbriste atëditë e sot.

Historiani i artit dhe shkrimtari Ben Lewis i tregon Rachel Humphreys për kërkimin e tij për të hartuar historinë e shquar të pikturës, që tani besohet të jetë në koleksionin e princit të kurorës Saudite, Mohammed bin Salman, shkruan “TheGuardian”.
Piktura është përshkruar si një homologe e përkushtuar ndaj Mona Lisa, vepra më e famshme e Leonardo, dhe thuhet se ka një “prani të jashtëzakonshme, komunikuese”.

Por Lewis, autori i librit të mirënjohur The Last Leonardo , shpjegon pse mbeten pyetje në lidhje me origjinën e tij.

Para pak vitesh, piktura nuk u shfaq në ekspozitën e Louvrit, blockbuster Leonardo, duke nxitur spekulime të përhapura dhe pyetjen: ku është Salvator Mundi? Askush s’pati një përgjigje, edhe pse të gjithë kishin një të tillë.

Por ndoshta misteri ishte dhe mbeti fati i pothuajse gjithë punëve të Leonardos.

Duke ju kthyer historisë së një prej pikturave më të diskutuara të Leonardon, mund të themi se Mbreti Louis XVII i Francës ishte ai që ka porositur “Salvator Mundi”, pas pushtimit të Milanos në vitin 1499. Piktura është një portret i Jezusit në rolin e shpëtimtarit të botës dhe mjeshtrit të kozmosit.

Dora e tij e djathtë është ngritur me dy gishta të zgjatur ndërsa ai jep bekimin hyjnor. Dora e tij e majtë mban një sferë kristalore, që përfaqëson qiejt.

Ky është një portret i pazakontë në atë që tregon Krishtin, në mënyrë shumë humaniste, si një burrë me veshje bashkëkohore të Rilindjes, duke vështruar drejtpërdrejt shikuesin.

Është gjithashtu një portret gjysmë i gjatë, që ishte një largim rrënjësor nga portretet e plota të kohës. “Afërsia” e Jezusit me ne i jep pamjes një intimitet intensiv.

Piktura është përfaqësuese e mjeshtërisë së teknikave të nënshkrimit të Leonardos. Butësia e shikimit, sfumato, jep një cilësi shpirtërore, duke ftuar shikuesin për nderim, ndërsa fytyra e Jezusit përfshin një emocion dhe ekspresivitet të përcaktuar nga mprehtësia e artistit me korrektësinë anatomike.

Errësira nga e cila ai del në kontrast me dritën që duket se buron nga gjoksi i ekspozuar i Jezusit. Kështu, piktura ende (pavarësisht guaskës së jashtme humaniste) e paraqet Krishtin si një “sjellës drite” të frikshëm.

Salvator Mundi ishte i zhdukur midis 1763 dhe 1900 kur u ble nga një Sir Charles Robinson si një vepër nga Bernardino Luini.

Më vonë u shit në Sotheby’s, Londër, në 1958 për 45 £ (125 dollarë). Piktura, e cila u dëmtua rëndë, u ble më pas nga një shtëpi e pavarur ankandi amerikan në vitin 2005.

Pasi iu nënshtrua restaurimit të gjerë, ajo u rishfaq në fillim të viteve 2000 kur u konfirmua si një vepër nga Leonardo (megjithëse disa ekspertë ende e vënë në dyshim atribuimin e saj).

Piktura u shit në ankand në Christies New York në 2017 për 450 milionë dollarë, një rekord i ri për një vepër arti në atë kohë.

Kjo pikturë, Vaj në panel druri, rreket të përplotësojë galerinë e mjeshtrit, Leonardo da Vinçi, i cili më shumë se përmes artit, ai mban të shtangur breza të tërë me mistikën që buron nga çdo tablo që ai la.