Nga Erion Malaj

Në një botë që ndryshon me shpejtësi dhe ku dinamikat gjeopolitike ndikojnë në çdo aspekt të politikave ndërkombëtare dhe ekonomike, analiza e marrëdhënieve ndërmjet Bashkimit Evropian (BE) dhe Kinës (RPK) gjatë vitit të fundit merr një rëndësi të veçantë. Kjo analizë bëhet akoma më kritike kur konsiderojmë impaktin dhe ndikimin e kësaj marrëdhënieje komplekse mbi rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe në veçanti për Shqipërinë.

Foto:VCG

Samiti i fundit BE-Kinë, një ngjarje kyçe në këto marrëdhënie, ka qenë një moment i rëndësishëm për të vlerësuar dhe për të rishikuar bashkëpunimin, sfidat dhe mundësitë e reja që lindin nga këto lidhje të ndërlikuara. Ky samit jo vetëm që ka pasqyruar statusin aktual të marrëdhënieve ndërmjet dy palëve, por gjithashtu ka vendosur drejtimin për të ardhmen e tyre të përbashkët.

Duhet theksuar se marrëdhëniet BE-Kinë përgjatë vitit të kaluar kanë përbërë një miksturë tejet komplekse të bashkëpunimit dhe të sfidave e për këtë arsye, dialogu dhe angazhimi i vazhdueshëm janë treguar thelbësorë për të adresuar dhe menaxhuar çështjet e ndërsjella në mënyrë konstruktive, duke reflektuar një dinamikë të ndërlikuar në skenën ndërkombëtare. Kjo marrëdhënie është e manifestuar në forma nga më të ndryshmet, duke përfshirë tregtinë, investimet, politikat, të drejtat e njeriut dhe sigurinë, duke shfaqur një përzgjedhje të komplekse të bashkëpunimit dhe tensioneve dhe duke u shndërrua kështu në një element kyç të dinamikave globale.

Sa i përket bashkëpunimit ekonomik dhe tregtar, Kina dhe BE kanë vijuar të jenë partnerë kyçë, pavarësisht debatit të vazhdueshëm lidhur me hyrjen e Kinës në tregjet e BE-së dhe ekuilibrat tregtare. Gjithashtu duhet të theksohet se të dyja palët janë përfshirë në trajtimin e çështjeve të ndryshme në praktikat e biznesit dhe kanë kërkuar alternativa për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve të tyre.

Nga ana tjetër, në aspektin e sfidave Politike dhe të Sigurisë, vitin e kaluar, marrëdhëniet janë ndikuar nga çështjet e politikave të jashtme, veçanërisht në lidhje me marrëdhëniet me Rusinë dhe situatën në Ukrainë. Kjo ka shtuar një shtresë kompleksiteti në marrëdhëniet e tyre, duke pasqyruar ndërveprimin e vazhdueshëm ndërmjet bashkëpunimit dhe sfidave në skenën ndërkombëtare.

Një tjetër tërren, i cili dëshmon një bashkëpunim të fortë dhe të konsoliduar midis palëve lidhet me ndryshimet klimatike, pasi kanë mundur të adresojnë së bashku disa nga sfidat globale që sjellin pikërisht ndryshimet klimatike. Ajo që mbetet për t’u nënvizuar është së pikërisht ky bashkëpunim ka krijuar një platformë të përbashkët, duke u shërbyer si një pikë e bashkimit në përpjekjet e tyre për një të ardhme më të qëndrueshme dhe ekologjike.

Foto:Xinhua

Foto:VCG

Pavarësisht të gjithë aspekteve pozitive, gjatë vitit kanë dalë në pah serish edhe tensionet dhe dallimet në marrëdhëniet ndërmjet BE-së dhe Kinës, të cilat janë manifestuar kryesisht në debatet rreth qasjes së Kinës në investimet e huaja dhe potencialet e ndërhyrjes së saj politike dhe ekonomike. Këto çështje kanë shtuar rëndësinë e dialogut ndërmjet dy palëve. Gjithashtu, nuk duhet anashkaluar ndikimi i pandemisë COVID-19, e cila ka lënë gjurmë të thella në marrëdhëniet e tyre, duke prekur aspekte të tilla si qasja në vaksina, bashkëpunimi në fushën e shëndetësisë dhe procesi i rimëkëmbjes ekonomike pas pandemisë.

Të gjitha arritjet, apo edhe sfidat e marrëdhënies u adresuan në Samitin e 24-të BE-Kinë, mbajtur në Pekin më 7 Dhjetor 2023, i cili ishte një dëshmi e angazhimit për të thelluar dialogun dhe bashkëpunimin në një gamë të gjerë çështjesh, që varion nga tregtia e lirë dhe qasja në tregje, tek ndryshimet klimatike dhe sfidat e sigurisë, dhe shënoi një pikë kthese në marrëdhëniet mes Bashkimit Evropian dhe Kinës. Samiti në Pekin u shfaq si një moment kyç për thellimin e marrëdhënieve dhe bashkëpunimit ndërmjet BE-së dhe Kinës, duke treguar një angazhim të përbashkët për zgjidhjen e problemeve me ndikim global dhe duke theksuar një marrëdhënie të konsoliduar midis dy fuqive botërore.

Historikisht, Samitet BE-Kinë kanë qenë një platformë e rëndësishme për të diskutuar dhe avancuar marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare por këto takime janë bërë akoma më të rëndësishme me rritjen e Kinës si fuqi ekonomike globale. Samiti i fundit në Pekin u zhvillua në një atmosferë të mbushur me dialogje të nivelit të lartë dhe shërbeu si një mundësi për të forcuar bashkëpunimin dhe për të adresuar dallimet e vazhdueshme.

Për rajonin e Ballkanit Perëndimor, dhe sidomos për Shqipërinë, e cila vazhdon rrugëtimin e saj drejt integrimit në BE, kuptimi dhe analizat e këtyre dinamikave janë thelbësore. Kjo marrëdhënie ndërkombëtare ndikon në aspekte të ndryshme, që variojnë nga politikat tregtare dhe investimet deri tek çështjet e sigurisë dhe të drejtat e njeriut. Si rezultat, është jetike për Shqipërinë të kuptojë dhe të përshtatet me këto ndryshime, duke zhvilluar një strategji që mbështet interesat dhe aspiratat e saj kombëtare në kontekstin e këtyre marrëdhënieve ndërkombëtare të gjera dhe të ndërlikuara.

Në këto rrethana, marrëdhënia midis BE-së Kinës ka implikime të rëndësishme për Ballkanin dhe, për rrjedhojë, për Shqipërinë. Fokusi në trajtimin e mosbalancave tregtare, rolin e Kinës në çështjet globale dhe marrëdhëniet me BE-në, si dhe diskutimet mbi diferenca tregtare dhe qasjet në treg, reflektojnë çështje kyçe të cilat prekin drejtpërsëdrejti edhe vende si Shqipëria. Në kontekstin e Shqipërisë, e cila është në procesin e negociatave për anëtarësim në BE dhe ka marrëdhënie historike me Kinën, përfshirë pjesëmarrjen në iniciativa si “One Belt One Road” dhe “16+1”, ofrohet një panoramë e re e sfidave dhe mundësive. Nga njëra anë, Shqipëria duhet të balancojë marrëdhëniet e saj me Kinën, duke u përpjekur të mbajë një qëndrim të afërt me politikat dhe vlerat e BE-së. Nga ana tjetër, diskutimet e samitit mbi ekonominë dhe investimet, si dhe qëndrimet ndaj çështjeve si siguria rajonale dhe bashkëpunimi gjeopolitik, do të kenë një ndikim të rëndësishëm në rrugën e saj drejt integrimit në BE.

Foto:VCG

Foto:VCG

Kështu, në panoramën e ndërlikuar të marrëdhënieve Kinë-BE, Shqipëria, e cila synon anëtarësimin në BE dhe njëkohësisht mbetet partner i Kinës, ndodhet në një pozicion delikat dhe strategjikisht të rëndësishëm. Shqipëria është e sfiduar të navigojë me kujdes në këtë terren politik dhe ekonomik për të mbajtur një ekuilibër të shëndetshëm në marrëdhëniet e saj ndërkombëtare.

Përsa i përket konsolidimit të marrëdhënieve me BE-në, është thelbësore që Shqipëria të ndërtojë dhe të forcojë lidhjet e saj me bllokun evropian. Kjo do të thotë të jetë në harmoni me politikat dhe qëndrimet e BE-së, veçanërisht në lidhje me Kinën, duke reflektuar një angazhim për vlerat dhe normat e BE-së. Në fushën e zhvillimit ekonomik dhe diversifikimit, Shqipëria ka potencialin të përfitojë nga investimet dhe bashkëpunimi me Kinën, sidomos në infrastrukturë dhe zhvillim. Nga ana tjetër, balanca strategjike është një tjetër çështje kyçe. Shqipëria, e pozicionuar në një pikë gjeostrategjike, duhet të manovrojë me zgjuarsi në marrëdhëniet e saj me Kinën dhe BE-në. Kjo do të thotë të mbajë në balancë interesat kombëtare me ndikimet gjeopolitike të këtyre marrëdhënieve. Gjithashtu, duhet të theksohet se në aspektin e promovimit të vlerave dhe interesave të përbashkëta, Shqipëria duhet të jetë e përkushtuar në mbështetjen e të drejtave të njeriut, sundimit të ligjit dhe zhvillimit të qëndrueshëm. Kjo, jo vetëm do të kontribuojë në një profil më të fortë dhe të respektuar në skenën ndërkombëtare por do të konsolidonte dhe vetë sistemin politik shqiptar.

Mund të konkludohet se Shqipëria përballet me një sfidë të madhe në ruajtjen e një ekuilibri në marrëdhëniet e saj me Kinën dhe BE-në. Duke u përpjekur të qëndrojë e besnikë ndaj vlerave dhe interesave të saj kombëtare, ndërkohë që navigon në ujërat e ndërlikuara të diplomacisë dhe ekonomisë ndërkombëtare, Shqipëria duhet të ushtrojë një diplomaci të mençur dhe të maturojë qasjen e saj strategjike në këtë kontekst të ndryshueshëm global.

Burimi: CRI.CN