Nga Dr. Marsela Musabelliu
Drejtore Ekzekutive e Institutit të Studimeve të Globalizimit(AIGS)

Kur Kina flet për ekonominë, bota dëgjon, dhe në 11 dhe 12 dhjetor, u dëgjua me kujdes të veçantë. Udhëheqësit më të lartë të vendit u mblodhën në Pekin për të shqyrtuar performancën ekonomike të vitit 2024 dhe për të përcaktuar detyrat për vitin e ardhshëm në mbledhjen e Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PKK-së dhe Konferenca Qendrore e Çështjeve Ekonomike

Presidenti kinez, Xi Jinping, shpalosi përpjekjet dhe bëri thirrje për politikat makroekonomike më proaktive dhe me ndikim për të mbajtur tendencën pozitive të ekonomisë. Konferenca la të kuptohej se pjesa më e madhe e financimit fiskal do të drejtohej në nxitjen e konsumit, duke përshkruar masat për të rritur të ardhurat dhe për të lehtësuar barrën e grupeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme, për të rritur nivelet bazë të pagesës së pensioneve dhe për të promovuar programet e tregtisë së mallrave të konsumit me intensitet më të madh fushëveprimi.

Prioritetet, vizioni dhe qëllimet

Konferenca e Punës Ekonomike Qendrore e vitit 2024, përcaktoi prioritetet për politikën ekonomike të Kinës për vitin 2025, me një vizion të qartë për rritje të qëndrueshme, inovacion dhe stabilitet shoqëror. Konferenca rishikoi progresin e vendit në vitin 2024, një vit që u shënua nga sfida, por edhe arritje të dukshme. Pavarësisht presioneve nga jashtë dhe vështirësive të brendshme, takimi theksoi qëndrueshmërinë e ekonomisë kineze dhe bazat e forta për rritje afatgjatë.

Fjalimi i Xi Jinping theksoi performancën e qëndrueshme të ekonomisë kineze, e nxitur nga zhvillimi i lartë dhe përmbushja e qëllimeve kryesore të vitit. Politikat e ndërmarra në shtator kishin një ndikim të ndjeshëm, duke rritur besimin shoqëror dhe nxitur një rimëkëmbje ekonomike mbresëlënëse. Pavarësisht vështirësive, Xi siguroi se kushtet themelore për rritjen e vazhdueshme ekonomike mbeten të pandryshuara dhe Kina është gati të kthejë faktorët pozitivë në arritje konkrete në vitet në vijim.

Vizitorët përjetojnë sporte me akull dhe borë në Hulun Buir, Rajoni Autonom i Mongolisë së Brendshme të Kinës veriore, 12 dhjetor 2024./VCG

Për vitin 2025, takimi theksoi nevojën për politika ekonomike proaktive për të ruajtur ritmin e rritjes. Objektivat kryesore përfshijnë stabilizimin e punësimit dhe çmimeve, balancimin e pagesave ndërkombëtare dhe përputhjen e rritjes së të ardhurave me rritjen ekonomike.

Një nga prioritetet më të rëndësishme të takimit ishte nxitja e kërkesës së brendshme. Do të realizohet një strategji gjithëpërfshirëse për të stimuluar konsumimin, me theks të veçantë tek rritja e të ardhurave për grupet e ulëta dhe të mesme të të ardhurave. Përveç nxitjes së inovacionit, takimi vendosi gjithashtu rëndësinë e përmirësimit të kuadrit rregullator. Masat kyçe do të adresojnë rreziqet në sektorin e pasurive të paluajtshme dhe do të stabilizojnë institucionet financiare të vogla dhe të mesme, duke siguruar që të shmangen rreziqet sistemike. Kina do të vazhdojë të forcojë politikat e zhvillimit rajonal, duke promovuar urbanizimin dhe ringjalljen rurale. Po ashtu, do të intensifikohen përpjekjet për kalimin në një ekonomi më të gjelbër, me projekte ambicioze për energji të rinovueshme në rajone të thata dhe krijimin e parqeve zero-karbon.

Stabiliteti social ishte një temë e rëndësishme në Konferencë. Qeveria planifikon të implementojë masa për të lehtësuar barrën financiare për familjet, përfshirë politika pro-lindjeve dhe programe për kujdesin ndaj të moshuarve në komunitet, për të siguruar një zhvillim të balancuar dhe gjithëpërfshirës. Konferenca theksoi gjithashtu rëndësinë e koordinimit të politikave, zbatimit efikas dhe menaxhimit të pritshmërive për të ruajtur stabilitetin social dhe për të forcuar besimin në ekonomi. Ndërkohë, Kina po përgatitet për Planin e 15-të Pesëvjeçar, me fokus në sigurinë afatgjatë përmes inovacionit, reformës strukturore dhe përmirësimit të kushteve të jetesës.

Udhëzuesit e blerjeve i prezantojnë konsumatorët me pajisjet shtëpiake në Fuzhou, Provinca Fujian e Kinës juglindore, 15 nëntor 2024./Foto nga VCG

Pavarësisht nga presionet e rritura të jashtme dhe vështirësive të brendshme, ekonomia e Kinës ka bërë përparim të qëndrueshëm, dhe pritet që objektivat kryesore për vitin 2024 të arrihen. Për vitin 2025, qeveria ka planifikuar të adoptojë politika makroekonomike më proaktive. Këto do të përqendrohen në zgjerimin e kërkesës vendase, nxitjen e inovacionit në sektorët shkencorë dhe industrialë dhe forcimin e stabilitetit të tregjeve kyçe, si ai i pasurive të paluajtshme dhe aksioneve. Qëllimi është të zvogëlohen rreziqet dhe goditjet e jashtme, duke promovuar një rikuperim të qëndrueshëm ekonomik.

Një pikë kyçe nga konferenca ishte angazhimi i Kinës për të adoptuar një politikë fiskale më proaktive. Qeveria planifikon të rrisë deficitin fiskal dhe të lëshojë bono të thesarit afatgjata dhe bono speciale për qeveritë lokale për të siguruar financim të qëndrueshëm për nismat ekonomike. Me një raport të borxhit qeveritar ndaj PBB-së relativisht të ulët (67.5% në 2023), Kina ka hapësirë për të rritur borxhin pa rrezikuar stabilitetin fiskal.

Sa i përket politikës monetare, Kina do të kalojë nga një qasje “përkujdesëse” në një politikë “më të lehtë”, duke shënuar një ndryshim të rëndësishëm që nga viti 2011. Kjo përfshin uljen e normës së kërkesës për rezerva dhe normat e interesit kur të jetë e nevojshme për të ruajtur likuiditetin e mjaftueshëm në ekonomi. Banka Popullore e Kinës ka zbatuar tashmë dy ulje të normës së kërkesës për rezerva në vitin 2024, duke lëshuar likuiditet të konsiderueshëm në treg. Për herë të parë pas 14 vitesh, Kina po ndryshon qëndrimin e saj mbi politikën monetare.

Ekonomia kineze dhe bota

Politikat makroekonomike të Kinës kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në ekonominë botërore nëpërmjet rolit që ajo luan në industrinë globale dhe zinxhirët e furnizimit, si dhe pozicionin e saj si një partner kryesor tregtar i më shumë se 120 vendeve dhe rajoneve. Kjo shpjegon pse Konferenca Qendrore e Punës Ekonomike ka tërhequr kaq shumë vëmendje nga e gjithë bota. Dhe kjo vëmendje flet shumë për shpresat e mëdha që komuniteti ndërkombëtar ka tek Kina që të vazhdojë të ndajë dividentët dhe mundësitë e saj të zhvillimit me botën. Kjo shpresë buron gjithashtu nga besimi i botës në aftësinë dalluese të kontrollit makroekonomik të Kinës dhe efikasitetin e lartë të ekzekutimit, i cili bazohet në ekuilibrin dinamik që vendi ka arritur të ketë midis përdorimit të “dorës së dukshme të qeverisë” dhe “dorës së padukshme të tregut.”

Përveç përpjekjeve të brendshme, konferenca theksoi rëndësinë e politikës të hapjes së Kinës për tregtinë dhe investimet ndërkombëtare. Presidenti Xi Jinping përsëriti angazhimin e Kinës për një ekonomi të hapur dhe rritjen e vazhdueshme të tregtisë dhe investimeve të huaja. Një nismë e fundit, e cila hyri në fuqi më 1 dhjetor, ka dhënë trajtim zero-tarife për 100% të linjave doganore nga vendet më pak të zhvilluara me të cilat Kina ka marrëdhënie diplomatike, duke lehtësuar aksesin në tregun kinez për këto shtete.

Ndërkohë, politikat e tjera janë gjithashtu të rëndësishme për këtë transformim. Kina ka marrë masa të mëdha për liberalizimin e tregut të saj, veçanërisht në sektorin e prodhimit, duke eliminuar kufizimet për pjesëmarrjen e huaj. Kjo është një qasje shumë gjithëpërfshirëse, e cila mban jo vetëm injektimin e likuiditetit, por gjithashtu synon të stimulojë rritjen afatgjatë të ekonomisë. Kjo është një arsye pse tregu nuk ka reaguar me inflacion të lartë, duke treguar se politikat e miratuara janë më të balancuara.

Imazhi tregon terminalin e portit Qingdao në Provincën Shandong, Kinë./Foto nga VCG

Kur vjen puna tek investitorët e huaj, ata duhet të kuptojnë se Kina nuk është thjesht një fuqi prodhuese. Një pjesë e madhe e zinxhirëve të furnizimit global mbeten brenda Kinës, dhe nuk është e mundur të shkëputesh plotësisht nga këto rrjeta industriale thelbësore kineze. Prandaj, nëse investitorët janë në kërkim të efikasitetit, largimi nga Kina nuk mund të jetë një opsion i realizueshëm.

Për investitorët që kërkojnë tregje, ekonomia në rritje e Kinës dhe klasa e saj e mesme e fortë (rreth 400 milionë njerëz me një fuqi të lartë blerëse) janë faktorë kyç. Tregu i mallrave luksoze në Kinë është në lulëzim, me 101.7 miliardë dollarë të këtyre mallrave të konsumuar vetëm vitin e kaluar, duke shënuar një rritje prej 7%. Deri në vitin 2030, Kina pritet të përbëjë 45-50% të tregut global të mallrave luksoze.

Duke marrë parasysh këto faktorë, investitorët që kërkojnë tregje nuk duhet të largohen nga Kina. Megjithatë, duke qenë se tregu i Kinës vazhdon të evoluojë, investitorët duhet të mendojnë me kujdes se cilët sektorë ofrojnë mundësitë më të mira për fitim. Për shembull, tregu i automjeteve është shumë konkurrues, duke kërkuar që investitorët të jenë strategjikë në zgjedhjet e tyre.

Kina ka kaluar nga të qenit “prodhuesi i botës” në një investitor global, por gjithashtu investon intensivisht në provincat e saj. Shumë ekspertë janë të bindur që kjo politikë lehtësimi ka ardhur në kohën e duhur dhe se mund të shohim një rritje me “shpejtësi olimpike” sërish. Roli i qeverisë kineze është thelbësor për nxitjen e kërkesës vendase dhe inkurajimin e investimeve strategjike në industri të avancuara. Ajo ka krijuar një mjedis që mbështet zhvillimin e konsumit dhe rritjen e tregtisë ndërkombëtare, duke hapur mundësi për tregjet globale. Këto vendime dërgojnë një mesazh të qartë për vendet dhe kompanitë e huaja: së pari, tregu kinez do të vazhdojë të rritet, dhe së dyti, pjesëmarrja në këtë rritje do të kërkojë që kompanitë e huaja të jenë konkurruese dhe të mos influencohen nga politikat anti-kineze.

Së fundmi, qeveria kineze ka treguar një angazhim të jashtëzakonshëm për të siguruar stabilitet dhe rritje të qëndrueshme, duke përdorur planifikimin qeveritar si shtyllën e suksesit të saj. Politikat makroekonomike të përshtatura, janë të dizajnuara për të mbështetur sektorët kryesorë të ekonomisë, si konsumimi, inovacioni dhe zhvillimi i qëndrueshëm. Me një planifikim të kujdesshëm dhe një angazhim të thellë për zhvillim të qëndrueshëm dhe përfitime reciproke, Kina ka demonstruar se qeveria mund të luajë një rol kyç në realizimin e vizionit të saj për një ekonomi të fortë dhe dinamike.

Konferenca e Punës Ekonomike Qendrore e vitit 2024, ka dhënë një kuptim të qartë si të sfidave ekonomike afatshkurtra ashtu edhe potencialit afatgjatë të transformimit strukturor të Kinës. Kjo qasje është një shembull i modelit ekonomik që Kina po ndjek për të përballuar sfidat e brendshme dhe ndërkombëtare, duke ruajtur një balancë të kujdesshme mes zhvillimit të brendshëm dhe integrimit në ekonominë globale.

Burimi: CGTN